kancelaria@wruk.pl

+ 48 661 611 500

Maciej Wruk

Kancelaria Radcy Prawnego

Nieprecyzyjny lub niejasny opis przedmiotu zamówienia może stanowić podstawę do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego także na gruncie nowej ustawy PZP.

Nie każde postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego udaje się zakończyć wyborem wykonawcy. Oczywiście w takim przypadku postępowanie musi zostać unieważniane.  Ustawa PZP zawiera jednak zamknięty katalog przesłanek unieważniania postępowania, ograniczając tym samym dowolność zamawiającego w tym zakresie.

Jednym z ciekawszych zagadnień w tym zakresie jest kwestia możliwość unieważnienia postępowania z uwagi na nieprecyzyjny lub niejasny przedmiot zamówienia. Unieważnienie z tego powodu było pod pewnymi warunkami dopuszczalne na gruncie poprzedniej ustawy z 2004 r. Istnieją także podstawy, aby uznać, że podobnie jest w przypadku nowej ustawy PZP z 2019 r.

Unieważnienie na podstawie ustawy PZP z 2004 r.

Przed omówieniem obecnych przepisów, warto przyjrzeć się jak kwestia ta kształtowała się przed 1 stycznia 2020 r. Na gruncie poprzedniej ustawy, Zamawiający mógł unieważnić postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli zaszła jedna z przesłanek wskazanych w art. 93 ust. 1 pkt 1 - 7 ustawy PZP z 2004 r. W szczególności obowiązek unieważnienia postępowania pojawiał się, gdy postępowanie obarczone było niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego (przesłanka z art. 93 ust. 1 pkt 7).

Warto dodać, że katalog uchybień wad postępowania stanowiących podstawę do unieważnienia postępowania był określony w art. 146 ust. 1 ustawy PZP z 2004 r. Nie miał on jednak charakteru zamkniętego. Unieważnienie postępowania mogło nastąpić również z powołaniem się na okoliczności określone w art. 146 ust. 6 ustawy PZP z 2004 r. - tj. dokonanie przez zamawiającego czynności lub zaniechania dokonania czynności z naruszeniem przepisu ustawy, które miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania. Przyjmowano, że skoro w takim przypadku Prezes UZP mógł wystąpić do sądu o unieważnienie umowy, to zamawiający, który stwierdził wystąpienie wady postępowania, mającej lub mogącej mieć wpływ na wynik postępowania, mógł tym bardziej unieważnić postępowanie na podstawie art. 93 ust. 7 poprzedniej ustawy PZP.

Idąc dalej, zgodnie z dość ugruntowanym orzecznictwem opierającym się na art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP z 2004 r. niejasność lub nieprecyzyjność opisu przedmiotu zamówienia mogła stanowić podstawę unieważnienia postępowania. Chociażby w wyroku z dnia 10 kwietnia 2014 r. (sygn. akt KIO 616/14) Krajowa Izba Odwoławcza wskazała, że wadliwy opis można uznać za wadę postępowania mającą wpływ na jego wynik i tym samym podstawę do unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 146 ust. 6 ustawy PZP z 2004 r.

Nieprecyzyjne opisanie przedmiotu zamówienia nie zawsze było jednak wystarczającą przesłanką do unieważnienia postępowania. W tym kontekście warto przywołać np. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 kwietnia 2017 r. (sygn. akt KIO 752/17), w którym Izba stwierdziła, że nieprecyzyjne opisanie przedmiotu zamówienia powodujące sytuację, iż zamawiający może otrzymać przedmiot zamówienia nie spełniający jego oczekiwań (o cechach nie wyartykułowanych w SIWZ) nie stanowi wady postępowania skutkującej brakiem możliwości zawarcia ważnej niepodlegającej unieważnieniu umowy. Wszystko zależało więc od okoliczności konkretnego przypadku.

Unieważnienie na podstawie nowej ustawy PZP z 2019 r.

Jak wygląda kwestia unieważnienia w nowej ustawie PZP? Aktualnie przesłanki unieważnienia postępowania zostały określone w art. 255 nowej ustawy PZP. W szczególności zgodnie z art. 255 pkt 6 przedmiotowej ustawy Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Przepisy obecnej ustawy ww. zakresie są więc identyczne z obowiązującym przed 1 stycznia 2021 r. art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP z 2004 r.  Różnica uwidacznia się jednak na tle przepisów regulujących podstawy unieważnienia umowy. Obecnie brak odpowiednika art. 146 ust. 6 ustawy PZP z 2004 r. Co prawda projekt ustawy (druk nr 3624) przewidywał w projektowanym art. 459 ust. 1 pkt 2 ustawy, że Prezes Urzędu mógłby wystąpić do sądu o unieważnienie umowy, o której mowa w art. 457 ust. 1 - jeżeli dokonanie przez zamawiającego czynności lub zaniechania dokonania czynności z naruszeniem ustawy miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania. Jednakże przepis - dość niefortunnie - wprost odwoływał się do przesłanek z art. 457 ust. 1 i ostatecznie został zmieniony tak, że aktualnie Prezes może po prostu wystąpić do sądu o unieważnienie umowy, o której mowa w art. 457 ust. 1.

Obecnie wśród przesłanek unieważnienia umowy określonych w art. 457 ust. 1 nowej ustawy PZP, znajduje się w pkt pierwszym przesłanka, zgodnie z którą umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający "z naruszeniem ustawy udzielił zamówienia, zawarł umowę ramową lub ustanowił dynamiczny system zakupów bez uprzedniego zamieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo przekazania Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej ogłoszenia wszczynającego postępowanie lub bez wymaganego ogłoszenia zmieniającego ogłoszenie wszczynające postępowanie, jeżeli zmiany miały znaczenie dla sporządzenia wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert". Warto dodać, że pierwotnie przepis ten w projekcie ustawy dotyczył jedynie sytuacji, gdy "z naruszeniem przepisów ustawy udzielił zamówienia bez uprzedniego zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo bez uprzedniego przekazania ogłoszenia Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej".

W zasadzie należałoby przychylić się do wniosku, że art. 457 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy PZP zawiera kilka przesłanek unieważnienia umowy i sformułowanie "z naruszeniem ustawy udzielił zamówienia" nie jest zawężone jedynie do naruszeń związanych z niezamieszczeniem ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo nieprzekazaniem ogłoszenia Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej. Tym samym nieprecyzyjny lub niejasny opis przedmiotu zamówienia mógłby stanowić naruszenie ustawy, które prowadzić powinno do unieważnienia umowy i tym samym do unieważnienia postępowania przez zamawiającego.

Wyroki KIO potwierdzają szeroką wykładnię art. 457 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy PZP

Powyższe stanowisko potwierdza orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 11 czerwca 2021 r. (sygn. akt KIO 1343/21). Jak wskazał Izba w uzasadnieniu przedmiotowego wyroku, zgodnie z dość ugruntowanym orzecznictwem zbudowanym na gruncie art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP z 2004 r. niejasność lub nieprecyzyjność opisu przedmiotu zamówienia może stanowić podstawę unieważnienia postępowania (zob. np. orzeczenia z dnia 25 września 2017 r., sygn. akt KIO 1869/17 lub z dnia 4 sierpnia 2017 r., sygn. akt KIO 1507/17). Jednocześnie KIO uznała, że orzecznictwo w tym zakresie pozostaje aktualne także w obecnym stanie prawnym. Ponadto Izba przyjęła za prawidłowe stanowisko stwierdzające, że podstawą unieważnienia ewentualnej zawartej umowy w przedmiotowej sprawie mógłby być art. 457 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy PZP, gdyż zamówienie zostałoby udzielone z naruszeniem ustawy, tj. w rozpatrywanej sprawie z naruszeniem art. 16 pkt 1 i 2 nowej ustawy PZP. W ocenie KIO powyższe wynikałoby w analizowanej przez KIO sprawie z nieprecyzyjnego opisu przedmiotu zamówienia, co z kolei prowadziłoby do naruszenia zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, a także byłoby sprzeczne z zasadą przejrzystości.

Podobne rozważania dotyczące wykładni art. 457 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy PZP można również odnaleźć w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 kwietnia 2021 r. (sygn. akt KIO 913/21). Izba podkreśliła, że według poglądu wypracowanego w orzecznictwie wydanym na podstawie poprzedniego stanu prawnego prawidłowe unieważnienie postępowania z powodu obarczenia go nieusuwalną wadą na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 PZP z 2004 r. musiało pozostawać w związku z przesłankami unieważnienia umowy określonymi art. 146 dawnego PZP. Jednocześnie KIO nakazała unieważnienie postępowania na podstawie art. 255 pkt 6 nowej ustawy PZP i przyjęła, że w rozpatrywanej sprawie zastosowanie znajdzie art. 457 ust. 1 pkt 1 in initio nowej ustawy PZP, gdyż zawarcie umowy stanowiłoby udzielenie zamówienia z naruszeniem ustawy. Izba w tym przypadku opowiedziała się zatem za wykładnią art. 457 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy PZP, która wiąże możliwość unieważnienia umowy z sytuacją, gdy zamawiający "z naruszeniem ustawy udzielił zamówienia".

Czy przepisy są rzeczywiście takie same jak w starej ustawie PZP?

Reasumując, nieprecyzyjny lub niejasny opis przedmiotu zamówienia może stanowić podstawę do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na gruncie nowej ustawy PZP, co potwierdza m.in. wyżej przywołane uzasadnienie wyroku KIO z dnia 11 czerwca 2021 r. (sygn. akt KIO 1343/21). Aktualnie podstawą unieważnienia w takim przypadku może być art. 255 pkt 6 w zw. z art. 457 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy PZP. Warto jednak zaznaczyć, że przesłanka unieważnienia umowy z uwagi na udzielenie zamówienia z naruszeniem ustawy (wskazana w art. 457 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy PZP) rodzi pewne ryzyko dla zamawiających i wykonawców. Niestety obecne przepisy nie przewidują wentyla bezpieczeństwa jakim była konieczność wystąpienia wady postępowania, mającej lub mogącej mieć wpływ na wynik postępowania. Literalna wykładnia prowadziłaby zatem do wniosku, że każde naruszenia (nawet te najbardziej błahe) może stanowić podstawę do unieważnienia umowy przez Prezesa UZP, a tym samym prowadzić do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Zaciekawił Cię artykuł? Sprawdź najnowsze wpisy na blogu:

Maciej Wruk

Kancelaria Radcy Prawnego

+48 661 611 500

kancelaria@wruk.pl

ul. Wagi 30/5, 61-244 Poznań

nr konta bankowego: 31 2490 0005 0000 4500 4899 1416

NIP

782-239-76-71

REGON

302127528

Znajdziesz mnie także na:

Polityka Prywatności

© Copyright by Maciej Wruk, Poznań 2020